147 wzorców umownych, 31 sprawdzonych przedsiębiorców, 26 postępowań, 17 pozwów do sądu – to efekty działań Prezes UOKiK w związku z nieprzestrzeganiem przepisów m.in. ustawy o kredycie konsumenckim. Zbadano wzorce umowne oraz reklamy pożyczek

Zapis audio ze śniadania prasowego - wystąpienie Małgorzaty Krasnodębskiej-Tomkiel, Prezes UOKiK

Kontrola została przeprowadzona od marca do listopada 2012 roku. Została podzielona na dwa etapy – pierwszy dotyczył analizy wzorców umownych, a drugi reklam w prasie oraz na stronach internetowych. Przedsiębiorcy zostali wybrani losowo. Analiza wzorców umownych dotyczyła 20 przedsiębiorców: banków (11), parabanków (4), SKOK-ów (5). Analiza reklam dotyczyła 16 przedsiębiorców: banków (6), parabanków (9), SKOK-u (1).

Zapis audio ze śniadania prasowego - wystąpienie Małgorzaty Orzeł-Kołodziejczyk, UOKiK

Wyniki

Zakwestionowano działania 28 przedsiębiorców, wszczynając 26 postępowań. Prezes UOKiK zamierza także skierować do sądu 17 pozwów o uznanie klauzul za niedozwolone. Najwięcej problemów sprawia kredytodawcom poprawne określenie powodów zmiany oprocentowania oraz warunków zmiany opłat pobieranych od klientów.

Zapis audio ze śniadania prasowego - wystąpienie Małgorzaty Rothert, Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Warszawie

Reklama

Zbadano 17 reklam 16 przedsiębiorców, kwestionując 10 przekazów. Kredytodawcy m.in. nie zamieścili wszystkich obowiązkowych danych o kosztach kredytu, wskazywali jedynie wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (r.r.s.o.), czy rat nie informując już o całkowitej kwocie kredytu do spłaty. Przykładowo: jedna z ofert informowała: 30 tys. – 184,00 zł. Reklama zawierała jedynie przykładową ratę, nie podawała żadnych innych kosztów pożyczki. Zgodnie z prawem, zawsze wtedy, gdy w reklamie kredytodawca podaje koszt kredytu musi uwzględnić wiele innych informacji, np. o stopie oprocentowania kredytu, całkowitej kwocie do zapłaty, r.r.s.o. Prezes UOKiK wszczęła 7 postępowań w tym zakresie.

Formularz informacyjny

Zgodnie z prawem informacje o kosztach pożyczki zawiera specjalny formularz, który kredytodawca musi wręczyć konsumentowi, umożliwiając tym samym łatwe porównanie ofert różnych przedsiębiorców. Wprawdzie ustawa o kredycie konsumenckim nie precyzuje terminu, do którego dana oferta musi być ważna, ale informacje powinny zostać przedstawione konsumentowi na tyle wcześnie, aby mógł się z nimi szczegółowo zapoznać.

Nieprawidłowości polegały na niekompletności formularzy (3 przedsiębiorców) – formularze był niejasne, nie wszystkie rubryki zostały wypełnione, nie zostały wskazane wszystkie opłaty. Ponadto, 9 kredytodawców zbyt krótko określiło termin ważności formularza – w większości przypadków oferta obowiązywała jeden dzień. Zdaniem Prezes UOKiK, tak krótki termin nie gwarantuje konsumentowi warunków do podjęcia rozważnej decyzji. Prezes UOKiK wszczęła postępowania wobec 9 przedsiębiorców naruszających przepisy dotyczące formularza informacyjnego.

Zapis audio ze śniadania prasowego - wystąpienie dr. Leszka Mellibrudy, psychologa biznesu

Zmiana oprocentowania i opłat

Wątpliwości Prezes UOKiK wzbudziły postanowienia, które nieprecyzyjnie określają powody zmiany oprocentowania czy opłat pobieranych przez kredytodawcę. Na ich podstawie przedsiębiorcy mają możliwość zmiany kosztów według własnego uznania i w dowolnym momencie trwania umowy. Nie określają konkretnych przyczyn, częstotliwości i wysokości podwyżki. Ponadto, na podstawie warunku zastrzeżonego przez jednego z przedsiębiorców w sytuacji obniżenia stóp kredytu lombardowego NBP konsument musiał sam wystąpić do banku o zmniejszenie oprocentowania. W przeciwnym wypadku kredytodawca pobierał je w normalnej wysokości, czyli wyższe od maksymalnych. Zgodnie z prawem, zmiana wskaźników ekonomicznych powinna automatycznie wpływać na wysokość oprocentowania.

Postanowienia związane z nieprecyzyjnym określeniem warunków zmiany oprocentowania lub opłat stosowało 13 przedsiębiorców. W tym zakresie Prezes UOKiK wszczęła postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów albo skieruje pozwy do sądu o uznanie klauzul za niedozwolone.

Odstąpienie od umowy

Zastrzeżenia wzbudziła praktyka jednego przedsiębiorcy polegająca na zatrzymywaniu opłaty za przygotowanie umowy pożyczki w sytuacji jej rozwiązania. Są to koszty m.in. za takie czynności jak doradztwo, ewidencję umowy, przygotowanie i rozpatrzenie wniosku. Jak ustalił UOKiK, ani żadne postanowienie w umowie, ani sygnały od konsumentów nie potwierdzają, że takie koszty były zwracane i mogło się to wiązać z celowym zatrzymywaniem opłat przygotowawczych. W związku z tym Prezes UOKiK zamierza wszcząć postępowanie w tej sprawie.

Propozycje zmian legislacyjnych

Kontrola wykazała, że kredytodawcy różnie interpretują przepisy nowej ustawy o kredycie konsumenckim. Wykorzystując zgłaszane przez rynek wątpliwości, nasze doświadczenia, oraz informacje przekazywane w skargach od konsumentów przygotowaliśmy propozycje zmian prawnych. Jedna z nich dotyczy określenia minimalnego okresu ważności informacji zawartych w formularzu informacyjnym. Stosowany przez niektórych kredytodawców bardzo krótki czas nie daje konsumentowi możliwości porównania ofert. Kolejne propozycje to: ujednolicenie pojęć, takich jak całkowita kwota kredytu, stopa oprocentowania. Branża zwracała także uwagę na konieczność doprecyzowania obowiązku zawarcia w umowie informacji o warunkach jej rozwiązania.

Więcej informacji:
www.zanim-podpiszesz.pl

Nie daj się nabrać, sprawdź zanim podpiszesz

Podejmujesz decyzję o wyborze pożyczkodawcy? Nie wiesz na co zwrócić uwagę pożyczając pieniądze przed świętami? Sprawdź na www.zanim-podpiszesz.pl – konsument znajdzie tu podstawowe informacje dotyczące niebezpiecznych kruczków prawnych stosowanych przez kredytodawców, może użyć specjalnego kalkulatora do obliczenia kosztu pożyczki, czy zapoznać się z zasadami rozważnego pożyczania pieniędzy. W podjęciu decyzji finansowych mogą pomóc również przygotowane specjalnie dla konsumentów odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące pożyczania pieniędzy. O pomoc można także poprosić Federację Konsumentów pod bezpłatnym numerem 800 007 707 lub w jej oddziałach, a Stowarzyszenie Konsumentów Polskich odpowiada na pytania wysłane drogą elektroniczną pod adresem porady@dlakonsumentow.pl. Bezpłatnych porad w zakresie umów z instytucjami finansowymi udzielają także powiatowi i miejscy rzecznicy konsumentów.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel.: 22 827 28 92, 55 60 314
Fax 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl