Konsumenci, szczególnie na rynku usług finansowych, są niedostatecznie chronieni. Tę sytuację ma poprawić nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która została dziś przyjęta przez Sejm

Adam Jasser, Prezes UOKiK o nowelizacji ustawy

Twoja przeglądarka nie obsługuje formatu HTML5

Przepisy odpowiadają na problemy konsumentów na różnych rynkach i są wynikiem analiz organizacji konsumenckich, Ministra Finansów, Ministra Sprawiedliwości oraz UOKiK. Analizy te wykazały przede wszystkim, że konsumenci na rynku usług finansowych są niedostatecznie chronieni – np. oferowane im produkty są niedostosowane do ich potrzeb, oraz że system eliminowania niedozwolonych postanowień wzorców umów jest nieefektywny. Tę sytuację ma poprawić nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Nowe rozwiązania były szeroko konsultowane ze  środowiskami przedsiębiorców, prawników oraz organizacjami konsumenckimi.

Sejm przyjął projekt ustawy. Ustawa przewiduje 6-miesięczne vacatio legis. Pozwoli to wszystkim uczestnikom rynku na dokładne zapoznanie się z regulacjami.

Najważniejsze zmiany w ustawie

·     Zabronione będzie proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru. Celem tego rozwiązania jest nakłonienie przedsiębiorców do analizowania, czy dana usługa rzeczywiście odpowiada potrzebom konsumentów.

·    Decyzje tymczasowe – na wzór postępowań w sprawie praktyk ograniczających konkurencję – szybka reakcja na praktyki zagrażające zbiorowym interesom konsumentów. Jeszcze w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów decyzja tymczasowa zobowiąże przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań. Pozwoli zapobiec uprawdopodobnionym zagrożeniom.

• Decyzja tymczasowa będzie wydawana na czas nie dłuższy niż do wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie.
• Przyspieszony tryb odwołań: przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji tymczasowej. W takiej sytuacji UOKiK przekaże akta sprawy do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) nie później niż w ciągu 10 dni od dnia otrzymania odwołania, a ten będzie miał 2 miesiące na rozpatrzenie odwołania od dnia jego przekazania przez Prezesa UOKiK.

·    Wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta, która pozwoli na uzyskanie dowodów w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

• UOKiK będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania tylko za zgodą sądu.
• Instrument ten pozwoli na zweryfikowanie informacji przekazywanych na etapie przedkontraktowym.
• UOKiK nie będzie stosował prowokacji, a jedynie będzie mógł sprawdzić sposób oferowania produktu lub usługi, a także procedurę zawierania umowy.
• Instytucja tajemniczego klienta będzie miała zastosowanie do wszelkich praktyk, które mogą naruszać zbiorowe interesy konsumentów.

·    Możliwość wyrażenia poglądu istotnego w sprawie – UOKiK będzie mógł wyrazić swój pogląd w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, jeśli przemawia za tym interes publiczny. Pozwoli to Prezesowi UOKiK dzielić się z sądami wiedzą i dorobkiem orzeczniczym z zakresu prawa ochrony konkurencji i konsumentów, co umożliwi sądowi wszechstronne rozpoznanie sprawy.

• Możliwość publikowania bezpłatnych komunikatów i ostrzeżeń w publicznym radiu i telewizji – dzięki temu będzie możliwe szybkie i skuteczne ostrzeganie konsumentów o zachowaniach lub zjawiskach, które istotnie zagrażają ich interesom.
• Nowy model kontroli postanowień wzorców umów - to Prezes UOKiK w decyzji administracyjnej będzie rozstrzygał o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał jego dalszego wykorzystywania.
  • Prezes UOKiK będzie mógł określić środki usunięcia skutków naruszenia zakazu stosowania postanowień niedozwolonych - np. poinformowanie konsumentów będących stronami umów o uznaniu klauzuli za niedozwoloną.
  • Decyzje UOKiK uznające postanowienie za niedozwolone będą mieć skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który je stosuje oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim  umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.
  • Postępowanie będzie wszczynane z urzędu lub z inicjatywy konsumentów, rzeczników konsumentów, Rzecznika Ubezpieczonych oraz organizacji konsumenckich, którzy uzyskają status zawiadamiającego.
  • Większą skuteczność eliminacji klauzul z wzorców umów zapewni możliwość nakładania przez UOKiK kar za stosowanie postanowień niedozwolonych – do 10 proc. obrotu.
  • Przedsiębiorca będzie miał także możliwość uniknięcia kary jeśli sam zobowiąże się do zmiany praktyk.
  • Przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji stwierdzającej stosowanie niedozwolonych klauzul do SOKiK.
  • Kontrola incydentalna, czyli indywidualne dochodzenie praw przez konsumenta w związku ze stosowaniem klauzuli, będzie nadal sprawowana przez sądy cywilne.
  • Decyzje UOKiK będą publikowane na stronie Urzędu.
  • Dotychczasowy charakter rejestru klauzul niedozwolonych zostanie utrzymany przez wskazany w ustawie czas.

Dodatkowe informacje dla mediów:

Biuro Prasowe UOKiK
pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel.: 22 827 28 92, 55 60 183, 55 60 314
E-mail: biuroprasowe@uokik.gov.pl