Kontroluje producentów towarów, właścicieli sklepów, hurtowni i zakładów usługowych oraz stacji paliw, dokonuje zakupów kontrolnych w restauracjach. Sprawdza bezpieczeństwo i jakość towarów oraz rzetelność obsługi klientów. Udziela też porad prawnych i prowadzi mediacje w sporach konsumenckich. To tylko niektóre zadania Inspekcji Handlowej, która działa już od 65 lat   

Inspekcja Handlowa powołana została 21 września 1950 roku i od początku istnienia w zakresie jej kompetencji znalazła się ochrona praw i interesów konsumentów. Z biegiem lat jej zadania zmieniały się i z pierwotnego usprawniania zaopatrzenia towarowego i obsługi konsumentów Inspekcja Handlowa stała się kluczowym organem w sieci ochrony słabszych uczestników rynku. Obecnie jej kompetencje dotyczą zarówno prowadzenia kontroli przedsiębiorców oraz oferowanych przez nich towarów lub usług, jak i wspierania konsumentów w realizowaniu ich praw.

Działania Inspekcji Handlowej

Obecnie w Polsce funkcjonuje 16 wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej. Inspektorzy sprawdzają jakość produktów oferowanych w handlu, a w przypadku niektórych artykułów nieżywnościowych także czy są bezpieczne dla konsumentów. Najwięcej kontroli odbywa się w placówkach handlu detalicznego. Jednak inspektorzy IH pojawiają się też m.in. w zakładach usługowych, punktach gastronomicznych, na stacjach paliw i targowiskach. Ogółem w ubiegłym roku Inspekcja Handlowa przeprowadziła blisko 21,5 tys. kontroli. - Prowadzenie kontroli produktów i usług oferowanych konsumentom jest podstawowym zadaniem Inspekcji Handlowej. Kontrole o znaczeniu ogólnopolskim i ponadwojewódzkim przeprowadzane są na podstawie planów przygotowanych przez Prezesa UOKiK. Badane są przede wszystkim te grupy produktów, w których prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości jest szczególnie wysokie – wyjaśnia Dariusz Łomowski, zastępca dyrektora Departamentu Inspekcji Handlowej UOKiK. – Działania Inspekcji są skorelowane z działaniami podejmowanymi przez Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, co w konsekwencji pozwala budować lepsze warunki dla bezpiecznego rynku i podnoszenia poziomu dobrobytu konsumentów – mówi Dorota Karczewska, zastępca Prezesa UOKiK. Poszczególne inspektoraty IH prowadzą też własne kontrole m.in. w oparciu o skargi konsumentów. Na podstawie tych informacji przeprowadzono 2 946 kontroli, z których ponad połowa (58,1 proc.) potwierdziła naruszenia przepisów.

Ponadto Inspekcja Handlowa udziela porad konsumentom i prowadzi mediacje pomiędzy stronami umów konsumenckich. Przy inspektoratach działają także stałe polubowne sądy konsumenckie, w których spór z przedsiębiorcą można rozwiązać szybciej, łatwiej i taniej niż przed sądem powszechnym.

Artykuły żywnościowe

Blisko połowa kontroli przeprowadzonych w zeszłym roku (43,8 proc.) dotyczyła artykułów spożywczych. Łącznie przeprowadzono 8 692 kontrole, sprawdzono 138 517 partii towarów, kwestionując co piątą (19,8 proc.). Zastrzeżenia dotyczyły przede wszystkim nieprawidłowego oznakowania (21 proc. partii), wad jakości (13,9 proc. partii) i terminów przydatności do spożycia (12,3 proc. partii). Zdecydowanie rzadziej stwierdzano niezgodną z deklarowaną zawartość netto (1,2 proc. próbek).

Zastrzeżenia co do jakości handlowej dotyczyły najczęściej ryb i przetworów rybnych (38,3 proc.), masła (29,7 proc.), oliwy z oliwek (15,4 proc.) oraz jaj (14,6 proc.). Natomiast wadliwe oznakowanie inspektorzy IH kwestionowali najczęściej w przypadku sprzedaży lodów i deserów (79,3 proc.) oraz pieczywa (64,7 proc.). Inspekcja Handlowa reaguje także na nowe zjawiska na rynku, czego przykładem są kontrole produktów „domowych” i eko-żywności.

Kontrole w handlu i usługach

Inspekcja Handlowa kontroluje także artykuły nieżywnościowe oraz usługi. Badany jest m.in. skład chemiczny produktów w celu stwierdzenia czy nie zawierają one szkodliwych substancji w ilościach niebezpiecznych dla zdrowia użytkowników. W ubiegłym roku w ramach kontroli chemikaliów przeprowadzono m.in.  badania laboratoryjne  244 partii produktów, które wykazały nieprawidłowości w 28 partiach wyrobów takich jak biżuteria, wyroby skórzane, odzież i akcesoria krawieckie. W ramach kontroli sprawdzane są  także jakość i oznakowanie wyrobów. Zeszłoroczne kontrole objęły m.in. 2 477 partii wyrobów włókienniczych. Zakwestionowano jedną piątą, m.in. ze względu na podawanie nieprawdziwych informacji na temat surowców z jakich wykonano ubrania.

Inspektorzy IH oceniają także zakłady usługowe sprawdzając legalność działania przedsiębiorców i rzetelność obsługi klientów. W ubiegłym roku skontrolowano łącznie 486 podmiotów stwierdzając nieprawidłowości u ponad jednej piątej (101), najczęściej w zakładach fryzjerskich (15) i krawieckich (15). Zastrzeżenia dotyczyły głównie podawania informacji o cenach (np. brak cennika, niepełne informacje w cennikach) i udzielania gwarancji (np. brak wskazania w karcie gwarancyjnej obowiązków gwaranta oraz uprawnień konsumenta w przypadku wystąpienia usterki).

Bezpieczeństwo produktów i oznakowanie CE

Inspekcja Handlowa sprawdza, czy oferowane konsumentom produkty są bezpieczne dla użytkowników i spełniają obowiązujące wymagania prawno-techniczne. W zakresie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów w zeszłym roku skontrolowano 5 814 partii wyrobów w tym m.in. meble, drabiny, rowery i podpałki do grilla. Najwięcej nieprawidłowości ujawniła kontrola tzw. gadżetów szokowych. Są to produkty emitujące prąd elektryczny, najczęściej imitujące drobne przedmioty użytkowe, np. opakowanie gumy do żucia. Zastrzeżenia dotyczyły 90,7 proc. partii produktów, polegały one przede wszystkim na niedołączaniu informacji i ostrzeżeń w języku polskim umożliwiających bezpieczne użytkowanie produktu. Ponadto 11 produktów zostało zbadanych laboratoryjnie. Zakwestionowano wszystkie ze względu na emitowanie prądu elektrycznego o zbyt wysokich parametrach.

Inspekcja Handlowa przeprowadziła też kontrole w obszarze oznakowania CE poddając ocenie 8 866 wyrobów. Największą liczbę wyrobów niezgodnych z wymaganiami pod względem konstrukcyjnym, stwierdzono w przypadku sprzętu elektrycznego (8,5 proc.) i zabawek (5,7 proc.).

Mediacje i porady

Konsumenci poszkodowani przez przedsiębiorców mogą liczyć na bezpłatną pomoc prawną Inspekcji Handlowej, która jest udzielana w formie mediacji i porad prawnych, albo złożyć wniosek o rozstrzygniecie sporu przed stałym polubownym sądem konsumenckim. W ubiegłym roku do IH wpłynęło 13 485 sygnałów o nieprawidłowościach w wyniku których podjęte zostały mediacje. Odbywają się one w formie wizyty inspektora IH w siedzibie przedsiębiorcy, spotkania uczestników sporu w Inspekcji lub drogą korespondencyjną. Ponad dwie trzecie mediacji prowadzonych przez IH w ubiegłym roku (67,3 proc.) zakończyło się pozytywnie dla konsumentów - strony zawarły porozumienie. Ponadto w zeszłym roku inspektoraty IH udzieliły 111 615 porad konsumentom. W 2014 r. wpłynęło także 2 515 wniosków do stałych polubownych sądów konsumenckich, z czego w 49,6 proc. przypadków, w których doszło do rozstrzygnięcia wydano wyroki uznające roszczenia konsumentów.

Dodatkowe informacje dla mediów:

Biuro prasowe UOKiK
pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314 , 55 60 111
E-mail: biuroprasowe@uokik.gov.pl
Twitter: @UOKiKgovPL