Regularne kieszonkowe, telefon komórkowy, gry komputerowe ma już prawie każdy młody konsument. Jednak czy nastolatki dysponując pieniędzmi swoimi oraz rodziców znają przysługujące im prawa? Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o nich przypomina

Co można kupić za przeciętne miesięczne kieszonkowe – czyli 55 złotych? Z punktu widzenia dorosłego niewiele, z punktu widzenia nastolatka całkiem dużo. Najmłodsi wydają swoje pieniądze na słodycze, napoje, karty do telefonów (Ipsos, 2008 rok). Ale korzystają także z pieniędzy rodziców robiąc z nimi zakupy. Kwota, którą dysponują dzieci jest więc bardzo duża. Czy jednak mają one takie same prawa jak dorośli konsumenci?

Zgodnie z prawem dzieci poniżej 13. roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych – w związku z tym w ogóle nie powinny same kupować. Jeżeli jednak takie dziecko zawarło umowę dotyczącą drobnych bieżących spraw życia codziennego, to jest ważna, jeżeli młody konsument nie został pokrzywdzony. Natomiast w sytuacji, w której dziecku sprzedano produkt złej jakości, nie wydano reszty lub zażądano rażąco wygórowanej ceny za towar opiekun lub rodzic mogą żądać unieważnienia umowy i zwrotu pieniędzy.

Osoby między 13. a 18. rokiem życia mogą z kolei bez zgody i wiedzy opiekunów zawierać umowy tylko jeżeli dotyczą drobnych, bieżących spraw życia codziennego. Mają prawo kupić np. słodycze, artykuły papiernicze czy gazety. W pozostałych przypadkach zakupu odtwarzacza mp3, DVD czy roweru – nastolatek musi mieć zgodę rodzica, który także później powinien potwierdzić taką transakcję sprzedawcy. W przeciwnym wypadku rodzic ma prawo oddać towar i żądać zwrotu pieniędzy.

Młodzież coraz częściej rezygnuje z tradycyjnych sklepów na rzecz Internetu. Tej formie zakupów służą specjalne konta na portalach aukcyjnych czy bankowość elektroniczna, stworzone z myślą o niepełnoletnich. Wiele serwisów oferujących sprzęt RTV, komputery czy pobieranie plików jest jednak dla nich niedostępnych. Do UOKiK napływają skargi małoletnich konsumentów, którzy zarejestrowali się w portalu oferującym pobieranie różnych plików, potwierdzając, że są pełnoletni. Przedsiębiorca żąda teraz od nich zapłaty określonej kwoty.

Co zrobić w sytuacji, gdy dziecko skłamie co do swojego wieku, kontrakt zostanie zawarty, a sprzedawca żąda zapłaty za produkt lub usługę? Jeżeli rodzic nie wyraża zgody na transakcje, z tak zawartej umowy można zrezygnować, o czym należy niezwłocznie powiadomić przedsiębiorcę. Warto pamiętać, że w przypadku poniesienia szkody przez przedsiębiorcę w związku z niepodaniem prawdziwych informacji może on wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko osobom niepełnoletnim lub jej opiekunom.

Nastolatku, jeżeli nie wiesz jakie masz prawa, zajrzyj na stronę www.konsumenckieabc.pl. Dowiesz się z niej m.in. co to znaczy, że nie masz zdolności do czynności prawnych, czy możesz zwrócić książkę, która ci się po prostu nie podoba, jak bezpiecznie kupować w Internecie. Pamiętaj, że w każdym przypadku sporu z przedsiębiorcą, możesz liczyć na pomoc miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Szczegółowych informacji udziela także Federacja Konsumentów. Bezpłatne porady udzielane są również przez Stowarzyszenie Konsumentów Polskich pod numerem telefonu 0 800 800 008. Poradnictwo konsumenckie w Polsce jest finansowane między innymi z budżetu UOKiK.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
faks 22 826 11 86

E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl