Prawie 1200 powództw wytoczonych na rzecz konsumentów, ponad 32 tys. wystąpień do przedsiębiorców oraz blisko 175 tys. udzielonych porad i informacji -  to efekt rocznej pracy 369 miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów. Dzięki nim coraz lepiej znamy swoje prawa

Zgodnie z obowiązującym prawem, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje działania w interesie publicznym, tzn. wszczyna postępowania o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Z taką sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy bezprawna praktyka dotyka lub może dotyczyć nieograniczonej liczby osób - potencjalnie każdy może być nią poszkodowany. Natomiast w sprawach indywidualnych bezpłatną poradę prawną słabsi uczestnicy rynku mogą uzyskać u miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Obecnie w Polsce działa 369 rzeczników, którzy wspierają w rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcą. Ich działalność ma na celu nie tylko pomóc w konkretnej sprawie, ale przede wszystkim przekonać konsumentów do zasadności dochodzenia swoich praw.

W porównaniu z danymi z lat ubiegłych, liczba udzielonych przez rzeczników porad rośnie. W minionym roku konsumenci najczęściej zgłaszali się do nich ze sprawami dotyczącymi m.in. reklamacji wadliwych produktów, usług telekomunikacyjnych, pralniczych, bankowych, finansowych, a także pocztowych, przewozu kolejowego oraz usług świadczonych przez zakłady gazowe. Konsumenci skarżyli się również na metody stosowane przez firmy windykacyjne, które zastraszały klientów wezwaniami do spłaty nieistniejącego długu powołując się na nieobowiązujące przepisy.

Miejscy i powiatowi rzecznicy konsumentów dążą do polubownego rozwiązania sporu, gdy jednak jest to niemożliwe - interweniują. W ubiegłym roku rzecznicy wytoczyli 1188 powództw na rzecz konsumentów. Środek ten stosowano, gdy przedstawione przez konsumenta dowody jednoznacznie wskazywały, że przedsiębiorca rażąco naruszył prawo. Niemal połowa spraw (473), które swój finał znalazły w sądzie dotyczyła reklamacji i gwarancji towarów. Dużą część (389) stanowiły powództwa związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem usługi.

W 2005 roku rzecznicy występowali do przedsiębiorców ponad 32 tys. razy. Większość interwencji miała charakter mediacyjny. Rzecznicy przed wytoczeniem powództwa kierowali do przedsiębiorców propozycję ugodowego załatwienia sporu. W przypadkach, gdy ewidentnie zostało naruszone prawo a przedsiębiorca nie ustosunkował się pozytywnie do wystąpienia rzecznika, sprawy kierowane były na drogę sądową. Niejednokrotnie rzecznicy korzystali z pomocy niezależnych rzeczoznawców, których ekspertyzy najczęściej różniły się znacząco od tych, które przedstawiali przedsiębiorcy.

UOKiK współpracuje z powiatowymi i miejskimi rzecznikami konsumentów. Z inicjatywy Urzędu zorganizowano dla nich specjalne szkolenia, zakupiono sprzęt komputerowy. Na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, rzecznicy są uprawnieni do występowania z wnioskiem o wszczęcie postępowań w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz praktyk antymonopolowych. Ponadto przy Prezesie UOKiK, jako organ doradczy, funkcjonuje Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów.

Urzędowi udało się również pozyskać 180 tys. euro na utworzenie bazy skarg konsumentów napływających do rzeczników, co usprawni i przyspieszy interwencje podejmowane przez UOKiK. Promocji działań miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów służy także aktywna polityka medialna Urzędu. UOKiK podkreślał rolę rzeczników jako instytucji chroniącej interesy konsumentów w trakcie realizacji m.in. telewizyjnego programu „Konsument” oraz dwutygodniowej, ogólnopolskiej kampanii informacyjnej pod hasłem „Nie daj się oskubać”. Wiosną przyszłego roku planowane jest przeprowadzenie kolejnych akcji promujących instytucję rzecznika.

Dodatkowe informacje:
Elżbieta Anders, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 314
faks 22 826 11 86

E-mail eanders@uokik.gov.pl