Od stycznia do lipca bieżącego roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydała 47 decyzji wyrażających zgodę na koncentrację przedsiębiorców. Jedna z ostatnich to zgoda na połączenie dwóch spółdzielni mleczarskich Mlekovita i Kurpie

Celem prowadzonego przez UOKiK postępowania w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorców jest wyeliminowanie ryzyka związanego z możliwością istotnego ograniczenia konkurencji w wyniku określonej fuzji bądź przejęcia. Ograniczenie takie może polegać przede wszystkim na powstaniu w wyniku koncentracji przedsiębiorcy, który będzie dysponował zbyt dużą siłą rynkową. Przedsiębiorca taki mógłby dopuszczać się nadużywania swojej pozycji rynkowej np. poprzez oferowanie swoim dostawcom lub odbiorcom korzystniejszych warunków finansowych, jeżeli tylko zobowiążą się, że nie będą dostarczać lub nabywać określonych produktów u jego konkurentów. Poza niebezpieczeństwem skoncentrowania w ręku jednego podmiotu zbyt dużej siły rynkowej, koncentracje mogą powodować również ograniczenie liczby przedsiębiorców działających na rynku do bardzo wąskiej grupy, przez co może zwiększyć się ryzyko zawierania pomiędzy nimi zakazanych porozumień dotyczących np. uzgadniania cen.

W 2008 roku na 177 zakończonych postępowań Prezes UOKiK wydała 153 zgody uznając, że koncentracje nie spowodują ograniczenia konkurencji na rynku. Podobnie został oceniony zamiar połączenia dwóch spółdzielni mleczarskich Mlekovity z Wysokiego Mazowieckiego i Kurpie z Baranowa. Przedsiębiorcy zajmują się m.in. przetwórstwem mleka i wyrobem serów. Oceniając koncentrację Prezes UOKiK uznała, że nie niesie ona za sobą zagrożeń dla konkurencji, nie będzie miała również negatywnych skutków dla konsumentów.

Prezes UOKiK ma również możliwość zakazania określonej koncentracji, jeżeli uzna, że w jej wyniku konkurencja zostanie istotnie ograniczona, w szczególności poprzez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku. Pod tym pojęciem rozumie się taką pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku przez stworzenie mu możliwości działania z znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów. O istotnym ograniczeniu konkurencji mogą świadczyć takie czynniki jak np. nieproporcjonalnie mała siła rynkowa pozostałych konkurentów lub odbiorców, brak wolnych mocy produkcyjnych w posiadaniu innych uczestników rynku niż uczestnicy koncentracji, istniejące bariery wejścia na rynek (ograniczenia prawne, zawierane powszechnie kontrakty długoterminowe, szczególne przyzwyczajenia konsumentów). W 2009 roku została wydana jedna decyzja zakazująca koncentracji. W marcu Prezes UOKiK nie zgodziła się na przejęcie przez Orzeł Biały spółki Baterpol.

W praktyce Urzędu pojawiają się również decyzje zezwalające na dokonanie transakcji, ale pod pewnymi warunkami. Dzieje się tak w sprawach kiedy pomimo, że koncentracja prowadzi do istotnego ograniczenia konkurencji można wyeliminować to zagrożenie nakładając na przedsiębiorcę określone obowiązki. Warunki takie mogą zobowiązywać m.in. do odsprzedania części majątku na rzecz podmiotu, który będzie w stanie podjąć konkurencję ze sprzedającym bądź zobowiązywać do określonego zachowania przez pewien czas. W takich przypadkach Prezes UOKiK wydaje decyzję określającą warunki, które przedsiębiorcy muszą spełnić, aby móc ją przeprowadzić. W latach 2004-2009 Prezes Urzędu wydał dziewięć zgód warunkowych. Ostatnia z nich to decyzja z lutego 2009 roku w sprawie przejęcia przez Agros Nova spółki Kotlin.

Ustawa antymonopolowa przewiduje jeszcze jedną możliwość. W uzasadnionych przypadkach zgoda na koncentrację może zostać wydana nawet, jeżeli w jej wyniku dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji. Prezes UOKiK może odstąpić od zakazu w szczególności, gdy koncentracja przyczyni się do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego lub wywrze pozytywny wpływ na gospodarkę narodową.

Kontrola koncentracji realizowana jest przede wszystkim na etapie zgłaszania wniosku o jej dokonanie. Jednak Prezes UOKiK dysponuje również możliwościami, które pozwalają na ingerencję w już istniejące struktury, jeżeli ich funkcjonowanie ogranicza w istotnym stopniu konkurencję. Dzieje się tak w szczególności, gdy wydane decyzje zostały oparte na nierzetelnych informacjach, za które odpowiedzialni są przedsiębiorcy uczestniczący w koncentracji lub jeżeli przedsiębiorcy nie wypełniają obowiązków nałożonych na nich w decyzji warunkowej. Wówczas Prezes UOKiK może uchylić takie decyzje, a w przypadku gdy koncentracja została już dokonana nakazać np. podział połączonego przedsiębiorcy, zbycie całości lub części majątku. Takie same zasady stosuje się w stosunku do przedsiębiorców, którzy dokonali koncentracji bez wymaganej zgody bądź nie wykonali decyzji zakazującej koncentracji.

Przedsiębiorcy powinni pamiętać o tych przepisach szczególnie, że działania sprzeczne z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów np. udzielanie nieprawdziwych informacji, dokonywanie koncentracji bez wymaganej zgody Prezesa UOKiK są również zagrożone surowymi karami finansowymi.

Dodatkowe informacje:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
faks 22 826 11 86

E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl