Doświadczenie UOKiK pokazuje, że przedsiębiorcy nawet nieświadomie angażują się w nielegalne porozumienia. Wynika to zapewne z niewiedzy lub błędnych wyobrażeń odnośnie tego, jakie zachowania w świetle przepisów antymonopolowych są dopuszczone, a jakie zakazane.

Pierwszy mit — bierny udział w zmowie nie stanowi naruszenia prawa

Część przedsiębiorców uznaje, że gdy udział w zmowie nie był przez nich zamierzony a inicjatywa wyszła od innego podmiotu, nie dopuszczają się naruszenia. Nie jest to jednak prawdą. Z punktu widzenia przepisów antymonopolowych właściwie bez znaczenia pozostaje fakt, czy przedsiębiorca jest aktywnym uczestnikiem porozumienia (np. jego inicjatorem), czy też jego udział w zmowie jest bierny (np. dystrybutor akceptuje jedynie warunki antykonkurencyjnej umowy). Ma to jednak wpływ na wymiar kary.

Drugi mit — brak stosowania się do nielegalnych uzgodnień nie stanowi zabronionej praktyki

Nawet gdy przedsiębiorcy nie stosują się do wspólnych ustaleń, to już sam fakt zawarcia porozumienia stanowi naruszenie ustawy. Do uznania, że praktyka stosowana przez przedsiębiorców ma charakter ograniczający konkurencję, nie jest bowiem konieczne wystąpienie jej skutku rynkowego. Nie ma więc znaczenia czy przedsiębiorcy zamierzali realizować porozumienie, czy też nie. Istotny jest natomiast obiektywny, faktyczny cel lub skutek ich wspólnego skoordynowanego działania.

Trzeci mit — porozumienie narusza konkurencję gdy zostało zawarte w formie umowy

Niektórzy przedsiębiorcy uważają ponadto, że nielegalne porozumienie zostaje zawarte tylko wtedy, gdy świadczy o tym formalny dokument, np. pisemna umowa. Jest to jednak błędne przekonanie. Dla UOKiK nie ma znaczenia czy porozumienie zostało zawarte pisemnie, czy w sposób mniej formalny, np. w ustnych uzgodnieniach menagerów.

Czwarty mit — ustalenie sztywnych cen może być korzystne dla konsumentów

Kolejnym przykładem błędnego rozumowania jest uznanie, że ustalanie sztywnych lub minimalnych cen odsprzedaży jest korzystne dla konsumentów. Przede wszystkim jest to sprzeczne z zasadami wolnego rynku, w ramach którego warunki umów powinny być wynikiem rachunku ekonomicznego przedsiębiorcy, a nie zmowy kontrahentów lub konkurentów. Takie skoordynowane działania skutkują wzrostem cen a także ograniczeniem innowacji, co jest oczywiście niekorzystne dla konsumentów.  

Piąty mit — zaniechanie udziału w zmowie pozwala uniknąć odpowiedzialności

Przedsiębiorcom błędnie wydaje się, że Prezes Urzędu może postawić im zarzut udziału w zakazanym porozumieniu tylko wówczas, gdy nadal stosują się do jego postanowień. Nie jest to jednak prawdą. W ciągu roku następującego po dacie faktycznego rozwiązania zmowy Urząd może wszcząć postępowanie, a w efekcie nałożyć kary na jej uczestników. Warto jednak podkreślić, że zaniechanie udziału w porozumieniu będzie traktowane jako okoliczność łagodząca.

Przedsiębiorco nie zmawiaj się!

Trwa kampania edukacyjna organizowana przez UOKiK pod hasłem Przedsiębiorco nie zmawiaj się! Rozwiewamy mity i przypominamy o faktach o porozumieniach ograniczających konkurencję.