Program łagodzenia kar umożliwia organom antymonopolowym efektywną walkę z niedozwolonymi porozumieniami. Możliwość uniknięcia sankcji za udział w zmowie zachęca bowiem przedsiębiorców do przyznania się i poinformowania o nielegalnej praktyce. Jednak z doświadczenia UOKiK wynika, że leniency nie cieszy się tak dużym zainteresowaniem, jakiego moglibyśmy oczekiwać. Potwierdzają to statystyki - od 2004 roku do UOKiK wpłynęło 35 wniosków. Wydaje się, że uczestnikom zmów nie zawsze „kalkuluje się” współpraca z Urzędem, kosztem rezygnacji z korzyści wynikających z uczestnictwa w kartelu. Zwłaszcza, że tylko pierwszy wnioskodawca leniency może uzyskać całkowite zwolnienie z kary pieniężnej, a każdy kolejny jedynie jej redukcję.

Dlatego planujemy zmodyfikować zasady obowiązujące w polskim programie łagodzenia kar. Zmiany – wzorowane na rozwiązaniach od lat funkcjonujących np. w Stanach Zjednoczonych - będą miały na celu doprecyzowanie obowiązujących rozwiązań i uczynienie tego instrumentu bardziej atrakcyjnym dla przedsiębiorców. Proponujemy podmiotom, będących stronami jednocześnie kilku porozumień ograniczających konkurencję, mechanizm odpowiadający amerykańskiemu amnetsy plus. Tzw. leniency plus umożliwiałoby uczestnikom nielegalnych zmów osiągnięcie dodatkowych korzyści wynikających ze współpracy z Urzędem. Warunkiem byłoby przekazanie nam informacji o innej — jeszcze nie wykrytej zmowie. Przedsiębiorca uzyskałby wówczas dodatkowe złagodzenie kary w ramach pierwszego postępowania, w którym jest wnioskodawcą leniency i całkowite zwolnienie z sankcji w drugiej sprawie.

Na tym etapie prac nad zmianami w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów proponujemy, aby to dodatkowe obniżenie kary wynosiło 30 proc. tym samym, przykładowo drugi wnioskodawca leniency w prowadzonym przez Urząd postępowaniu zamiast przewidzianej obecnie 50 proc. redukcji mógłby liczyć na złagodzenie kary do 80 proc. Natomiast w drugiej sprawie, o której poinformowałby organ, miałby szansę na uniknięcie odpowiedzialności finansowej. Liczę, że wdrożenie tego rozwiązania do naszego porządku prawnego przyniesie wymierne korzyści dla uczestników rynku, zwiększając efektywność eliminowania z rynku niedozwolonych porozumień.