• Wpłacasz pieniądze na projekty obiecujące wysokie zyski, polecasz je znajomym i tracisz – Prezes UOKiK konsekwentnie ostrzega przez inwestycjami alternatywnymi, które mogą okazać się oszustwem lub systemami promocyjnymi typu piramida.
• O przedsięwzięciach, w których zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa, Prezes Urzędu zawiadamia prokuraturę. W ostatnich miesiącach przekazał organom śledczym informacje o 16 projektach inwestycyjnych, takich jak portfele kryptowalut, weksle inwestycyjne czy oferta zysków z legalizacji marihuany.

Pobierz wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

W ostatnich miesiącach znacząco spadła opłacalność tradycyjnych form oszczędzania takich jak lokaty bankowe czy obligacje skarbowe. Wykorzystują to oszuści i nieuczciwi przedsiębiorcy, kusząc konsumentów ofertami rzekomego wysokiego zysku z różnych inwestycji alternatywnych w nietypowe dobra czy projekty. Wiele z nich obiecuje zarobek związany głównie z wprowadzeniem do projektu kolejnych osób, co ma cechy systemu promocyjnego typu piramida.

- Konsekwentnie ostrzegamy konsumentów przed lokowaniem pieniędzy w niesprawdzone, niekonwencjonalne projekty. W ubiegłym roku prowadziliśmy np. kampanię „Sprawdzaj, czytaj, pytaj”, podczas której radziliśmy, aby dokładnie sprawdzać każdą ofertę i nie wierzyć w szybki zysk bez ryzyka. Gdy identyfikujemy podejrzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, podejmujemy działania w toku postępowań, kończących się nierzadko dotkliwymi karami finansowymi. Natomiast tam, gdzie jest podejrzenie popełnienia przestępstwa, w szczególności oszustwa, właściwe są organy ścigania - o tego typu sprawach zawiadamiamy prokuraturę – mówi Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Przykładowo piramida finansowa jako model działalności biznesowej jest kwalifikowana jako przestępstwo oszustwa (art. 286 Kodeksu karnego) odbywające się w zorganizowany sposób. Walka z nim należy do kompetencji organów ścigania. Prezes UOKiK może się natomiast zająć systemem promocyjnym typu piramida, który odnosi się do budowania sieci sprzedaży. Konsument jest namawiany do udziału w „projekcie” w zamian za obietnicę wynagrodzenia lub innych korzyści, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia kolejnych osób. Organizowanie, prowadzenie i propagowanie takich systemów jest prawnie zakazane jako nieuczciwa praktyka rynkowa. Prezes UOKiK może za to nałożyć karę do 10 proc. rocznych obrotów przedsiębiorcy.

Podobnie jeśli przedsiębiorca pobiera wpłaty, ale nie ma zamiaru wypłacać obiecanych zysków, to mamy do czynienia z oszustem, którym powinny się zająć organy ścigania. Często są to fałszywe platformy lub np. giełdy rynku forex. Prokuraturę informujemy też o wyłudzaniu danych do logowania czy przejmowaniu kontroli nad kontem bankowym. Często tego typu projekty wymagają od konsumentów wpłaty wstępnej, a następnie wypłatę z inwestycji warunkują dokonaniem kolejnych wpłat. Natomiast jeśli np. przedsiębiorca wprowadza konsumentów w błąd co do szczegółów oferty, zataja informacje o ryzyku - to sprawa dla Prezesa UOKiK.

W ciągu ostatnich 8 miesięcy Prezes UOKiK przekazał prokuraturze 12 informacji o 16 tzw. „projektach inwestycyjnych”, które mogą naruszać przepisy prawa karnego. Wobec części z nich Urząd prowadzi postępowania w ramach swoich kompetencji. Większość organizatorów tych projektów ma siedzibę poza UE, co oznacza, że odzyskanie zainwestowanych pieniędzy może okazać się bardzo trudne.

- Wiele ze zgłoszonych do prokuratury modeli biznesowych bazuje na coraz większej popularności kryptowalut. Są one wykorzystywane w tworzeniu oszustw, tzw. piramid finansowych i innych nieuczciwych systemów. Przy inwestowaniu w systemy oparte na kryptoaktywach trzeba się również liczyć z możliwością utraty środków z powodu kradzieży wirtualnej, a także z ryzykami związanymi z dużymi, spekulacyjnymi zmianami cen, brakiem powszechnej akceptowalności i wykorzystaniem w działaniach przestępczych, m.in. w procederze prania pieniędzy – ostrzega Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Sprawy zgłoszone do prokuratury – konsumencie, uważaj na te przedsięwzięcia

1. Platforma internetowa cloudtokenwallet.com założona przez spółkę CLOUD TECHNOLOGY & INVESTMENTS PTY LTD z Australii. Cloud Token to mobilna aplikacja będąca tzw. portfelem kryptowalut, którego twórcy obiecują 6-12 proc. zysku w ciągu miesiąca za przechowywanie kryptowalut i dodatkowe przychody za polecenie systemu znajomym. Sprawę bada Wydział d/w z Cyberprzestępczością Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu pod nadzorem Prokuratury Okręgowej w Poznaniu (sygn. PO III Ds.6.2021). Prezes UOKiK powadzi w tej sprawie postępowanie wyjaśniające.
2. Paraiba - projekt inwestycyjny spółki Unique Private Bank Limited z Komorów. Z informacji dostępnej na stronie: paraiba.world wynika, że spółka zajmuje się handlem kryptowalutami i walutami oraz arbitrażem. Konsumenci wpłacają depozyt - minimum 25 dolarów i obiecuje im się dochody związane z polecaniem nowych użytkowników. UOKiK powadzi postępowanie wyjaśniające w tej sprawie.
3. Platformy tradingowe Forex: MarketPluse, Finantiko (strona już nieaktywna), Marginelite, OctagonTrade. Mieliśmy sygnał, że konsument zadzwonił na numer podany na stronie MarketPluse, namówiono go na wpłatę 250 dolarów, która miała być inwestowana, a następnie proponowano zasilenie konta o kolejne wpłaty. Odmówił i zażądał wypłaty pieniędzy, ale nie udało mu się ich odzyskać. Działaniami Marginelite zajmują się Prokuratura Rejonowa w Starogardzie Gdańskim (PR Ds.178.2021) oraz Prokuratura Rejonowa w Bydgoszczy (PR Ds.471.2021).
4. Fundusz Hipoteczny Yanok z siedzibą w Krakowie, który wystawia tzw. weksle inwestycyjne. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał ostrzeżenie w tej sprawie i postawił spółce zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów. Ponadto wątpliwości budzi nieodzyskiwanie należności od pożyczkobiorców, co może prowadzić do tego, że konsumenci stracą zainwestowane pieniądze. Śledztwo w tej sprawie prowadzi Prokuratura Okręgowa w Krakowie. Prezes UOKiK zawiadomił także Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
5. Platforma inwestycyjna https://fomo5k.io jest zarejestrowana przez spółkę Domains By Proxy LLC z USA. To projekt oparty na technologii blockchain, który ma umożliwiać społeczności zarobienie w ciągu 100 dni do 5000 jednostek kryptowaluty ethereum (ETH) (ponad 1,2 mln dolarów) przy zainwestowaniu 0,1 ETH. Środki pochodzą od nowych użytkowników, co może wskazywać na elementy systemu promocyjnego typu piramida. Prokuratura Okręgowa w Gdańsku wszczęła dochodzenie (sygn. PO II Ds. 69.2020).
6. Platforma tradingowa https://torque.asia/ to projekt zorganizowany przez Torque Group Holdings Limited z Brytyjskich Wysp Dziewiczych. Ma zapewniać zysk na poziomie 0,15–0,45 proc. dziennie. Aby rozpocząć inwestycję należy kupić tokeny TORQ, którymi nie można obracać na żadnej giełdzie kryptowalut. Mają być one później wymieniane na kryptowalutę ETH. Minimalna kwota inwestycji to 1 ETH (ok. 6 tys. zł wg ceny z 3 lutego 2021), a maksymalna - 1000 ETH. Użytkownicy mają prowizję od produktów zakupionych przez nowe, polecone osoby. Sprawie przygląda się Wydział d/w z Cyberprzestępczością Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu, a nadzoruje Prokuratura Rejonowa dla Wrocławia Krzyki - Wschód we Wrocławiu (sygn. PR I Ds.1537.2020).
7. Platforma internetowa https://globalmaxis.com zorganizowana przez spółkę SystemDevCorporate LLC zlokalizowaną na Saint Vincent i Grenadynach polega na inwestycjach na rynku Forex. Z informacji przekazywanych przez konsumentów wynika, że przedsiębiorca może nielegalne pozyskiwać takie dane, jak numery kart płatniczych. Niewykluczone jest też m.in. nękanie konsumentów i podszywanie się pod inną osobę w celu wyrządzenia szkody majątkowej.
8. Platforma https://weedprofitsystem.com spółki SystemDevCorporate LLC z Saint Vincent i Grenadyn. Organizatorzy platformy obiecują wysoki zysk w związku z legalizacją marihuany w Kanadzie. Sprawę prowadzi Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy (sygn. PO I Ds. 86.2020).
9. Platforma https://advertisexchange.com/ zarejestrowana przez Hosting Concepts B.V. d/b/a Openprovider z Niderlandów. Użytkownik – oprócz reklamowania swojej działalności np. blogów - może uzyskać dochód z tytułu poleceń innym osobom. Działania prowadzi Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy (sygn. PO I Ds. 85.2020).
10. Platforma yourfitway.com to projekt prowadzony przez Your Fit Way Network OÜ z Estonii oraz YOUR FIT WAY LTD z Wielkiej Brytanii. Aplikacja mobilna zachęcająca do robienia 10 tys. kroków dziennie umożliwia też zarabianie m.in. 25 proc. od każdej wpłaty osoby bezpośrednio poleconej. Miesięczny abonament za aplikację to 10 dolarów. Użytkownik platformy, po zakupie odpowiedniej licencji w wysokości: 100, 1000 lub 2500 dolarów może stać się partnerem afiliacyjnym i tworzyć strukturę, która ma mu zapewnić pasywny dochód. Sprawę bada Prokuratura Rejonowa Gdańsk – Śródmieście w Gdańsku (sygn. PR I Ds. 3905.2020). Także UOKiK powadzi postępowanie wyjaśniające.
11. Serwis https://www.incruises.com jest prowadzony przez INCRUISES INTERNATIONAL LLC z USA i polega na wpłacaniu przez użytkownika co miesiąc 100 dolarów na wycieczkę ekskluzywnym statkiem. Tyle samo ma dopłacać organizator. Po roku użytkownik może przeznaczyć 60 proc. zgromadzonej kwoty na rejs, po 2 latach – 70 proc., a po 5 latach – 100 proc. Oprócz tego można uzyskać dochód z tytułu poleceń innym użytkownikom, którzy dokonywali zakupów. Oprócz zawiadomienia prokuratury Prezes UOKiK prowadzi postępowanie wyjaśniające.
12. Projekt inwestycyjny https://value.one zorganizowany przez Value Company OÜ z Estonii. Podmiot przeprowadził zbiórkę funduszy w ramach emisji tokenów VCO (Token Value) podczas Security Token Offering, projekt miał dawać wysoki procent zysku. Do UOKiK trafił sygnał od konsumenta, który kupił 500 tokenów za ok. 20 tys. zł, a potem stracił kontakt z firmą.

Rady dla konsumentów

• Nie wierz w szybki, pewny i wysoki zysk bez ryzyka!
• Dokładnie sprawdzaj oferty, szczególnie uważaj na wszelkiego rodzaju „nowości”, zwłaszcza te pochodzące od nieznanych ci osób czy organizacji.
• Nie ufaj nieznanym ci osobom, które w internecie publikują filmiki z podróży, pokazują w jak wspaniałych domach mieszkają, ujawniają wydruki z kont bankowych wskazując, ile pieniędzy zarobili w prosty sposób i bez ryzyka. To mogą być tzw. „naganiacze”, którzy czerpią zyski z namawiania do inwestowania w różnego rodzaju projekty.
• Nie ufaj reklamom w mediach społecznościowych - czasem są powiązane z odpłatnymi usługami i zapraszaniem znajomych do projektów będących systemami promocyjnymi typu piramida.
• Rzetelny sprzedawca podaje na stronie internetowej dane swojej firmy ― jeśli ich tam nie ma, nie ufaj mu. Zwróć uwagę, gdzie firma ma siedzibę. Jeśli jest zarejestrowana poza UE, trudno będzie dochodzić od niej roszczeń.
• Sprawdź, czy firma nie znajduje się na liście ostrzeżeń publicznych KNF: https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/ostrzezenia_publiczne.
• Czytaj dokumenty, które podpisujesz. Powinny być sporządzone w języku polskim. Zwracaj uwagę na błędy językowe. Jeśli czegoś nie rozumiesz, nie zawieraj umowy.
• Nie ulegaj presji dokonania natychmiastowych przelewów, zwłaszcza na nieznane konta.
• Daj sobie czas na decyzję ― jeśli ktoś każe ci ją podjąć natychmiast, bo okazja się nie powtórzy, najprawdopodobniej chce cię oszukać.
• Nie udostępniaj swoich danych osobowych ani w żadnym wypadku danych do logowania w banku nieznanym osobom.
• Nie wgrywaj oprogramowania i nie ściągaj aplikacji pochodzących z nieznanych źródeł –w ten sposób ktoś może przejąć kontrolę nad twoim komputerem lub smartfonem.
• Jeśli podejrzewasz oszustwo, zgłoś sprawę policji.

Pomoc dla konsumentów:

Tel. 801 440 220 lub 22 290 89 16 – infolinia konsumencka
E-mail: porady@dlakonsumentow.pl
Rzecznicy konsumentów – w Twoim mieście lub powiecie
Europejskie Centrum Konsumenckie: 22 55 60 600 – w sprawach transgranicznych dotyczących państw UE, Norwegii, Islandii i Wielkiej Brytanii